Θρήνος για την Bόρεια Κορέα

 Θρήνος για την Κορέα

Αυτές τις μέρες όλοι έκπληκτοι παρακολουθούσαμε στις τηλεοπτικές εικόνες τον επί 13 ημέρες γοερό θρήνο ενός ολόκληρου λαού για το θάνατο του Κιμ Γιονγ Ιλ. Ξεχνάμε ότι τον Ιούλιο του 1994 είχε επαναληφτεί το φαινόμενο μετά το θάνατο του πατέρα του θανόντος Κιμ Ιλ Σουγκ, οπότε και ξεκίνησε η μετατροπή του σταλινικού κομμουνισμού σε κληρονομική μοναρχία.
Με οδύνη και όχι με διάθεση αστεϊσμού διάβασα την ανακοίνωση του ΚΚΕ, η οποία υμνούσε το θανόντα κουμουνιστή δικτάτορα, σε αντίστιξη μάλιστα με τη λοιδορία μνήμης προς τον ήρωα Τσέχο ηγέτη Χάβελ. Πριν λίγα χρόνια, μετά τον πρώτο μεγάλο λιμό, που ακολούθησε την κηδεία του Κιμ Ιλ Σουγκ, κατά τη διάρκεια Συνεδρίου των ΚΚ στην Αθήνα, γιατρός σύνεδρος από τη Β. Κορέα μου τηλεφώνησε και αφού μου περιέγραψε τις τραγικές ελλείψεις στα ιατρεία μου ζήτησε πιεσόμετρα μηχανικά, επειδή μου εξήγησε ότι δεν είχαν μπαταρίες για οποιοδήποτε ηλεκτρονικό όργανο. Κάναμε έρανο ψάξαμε με κόπο στις φαρμακαποθήκες για τα ξεπερασμένα όργανα και τα παραδώσαμε στο χώρο του Συνεδρίου. Αυτή είναι λοιπόν η αριστερή ελπίδα, που μας προτείνει το ΚΚΕ σήμερα;

Επισκέφθηκα την Β. Κορέα Σεπτέμβρη 1990, την εποχή της Περεστρόικα. Πήγα σαν μέλος της Επιτροπής Ελληνοκορεατικής Φιλίας, επειδή πιστεύω ότι η Κορέα είναι μία, ότι ο 38ος Β. Παράλληλος, αυτή η νοητή γεωγραφική γραμμή που περνά και από την Αθήνα και διαιρεί αυθαίρετα αυτό το έθνος πρέπει να εκλείψει.
Πήγα σα φιλοξενούμενη και τότε πάλεψα πολύ για το αν θάπρεπε να δημοσιεύσω αυτά που κατάφερα να διακρίνω πίσω από το εντυπωσιακό σκηνικό που με περηφάνια επεδείκνυαν. Θεώρησα  ότι η φιλοξενία προερχόταν από το μόχθο του κορεατικού λαού και με αυτή την πεποίθηση δημοσίευσα το «Πάνω από τον 38ο Β. Παράλληλο» (1991) ελπίζοντας έτσι να προβάλω την κατάσταση μιζέριας και απομόνωσης αυτού του λαού για την οποία και η Ελλάδα είναι συνυπεύθυνη αφού και έλληνες φαντάροι πολέμησαν -και αρκετοί σκοτώθηκαν- για να χωριστεί από τους μεγάλους η Κορέα.

Μόνη διαφήμιση
Είχα παλιότερα επισκεφθεί τις περισσότερες χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού και είχα κάποιο μέτρο σύγκρισης. Το πρώτο πράγμα που σε εντυπωσίαζε στην Πιονγκ Γιαγκ ήταν η αντικατάσταση του σφυροδρέπανου από το πορτραίτο του Κιμ Ιλ Σουγκ. Μόνη διαφήμιση σε αυτή τη χώρα, όπου τα μαγαζιά δεν έχουν βιτρίνες, ήταν οι τεράστιες γιγαντοαφίσες του αγέραστου  συντρόφου προέδρου, που τον απεικόνιζαν πότε να δέχεται λουλούδια από χαρωπά παιδάκια, πότε να εμπνέει τους εργάτες και πότε να δείχνει το δρόμο στους φαντάρους.
Εντυπωσιακή πρώτη εικόνα που παρέπεμπε σε Όργουελ. Σε μια κεντρική πλατεία πρωί πρωί ένα πλήθος ντυμένο ομοιόμορφα έκανε ομαδικά γυμναστική.

-Ο μεγάλος ηγέτης πρόεδρος σύντροφος Κιμ Ιλ Σουγκ, μας εξήγησε πρόθυμα ο ξεναγός, πιστεύει στο ελληνικό ρητό «νους υγιής εν σώματι υγιεί» και έτσι όλοι οι εργαζόμενοι κάνουν γυμναστική πριν ξεκινήσουν τη δουλειά τους.
Στην είσοδο κάθε δημόσιου κτιρίου (και όλα είναι δημόσια) δέσποζε ένα τεράστιο πορτρέτο του «μεγάλου ηγέτη προέδρου συντρόφου Κιμ Ιλ Σουγκ» με το γιο του δηλαδή τον «αγαπητό ηγέτη σύντροφο Κιμ Γιονγ Ιλ» ν’ ατενίζουν αισιόδοξα την ανατολή. Αυτή η παράθεση των προσδιοριστικών επιθέτων γινόταν από όλους κάθε φορά που αναφερόντουσαν σε αυτά τα πρόσωπα ακόμη και αν έπρεπε να τα επαναλάβουν πολλές φορές στην ίδια φράση. Με τα ονόματά τους υπήρχαν και ποικιλίες ορχιδέας στο βοτανικό κήπο και η παράθεση των προσδιοριστικών γινόταν ακόμη και για τις ορχιδέες. Με θλίψη παρατήρησα στην τηλεόραση την κλαίουσα παρουσιάστρια που ανακοίνωσε το θάνατο του  «αγαπητού  ηγέτη προέδρου συντρόφου Κιμ Γιογκ Ιλ».
  Πιονγκ Γιαγκ


Η πόλη της Πιονγκ Γιανγκ δε θύμιζε σε τίποτε Ασία. Πλατιές λεωφόροι με ελάχιστα λεωφορεία και γυαλιστερές Μερσεντές και Βόλβο  (αυτές που είδαμε και στην κηδεία) για τις μετακινήσεις των αξιωματούχων, ενώ οι εργάτες μεταφέρονταν με φορτηγά. Στην πόλη δέσποζε ένα θεόρατο γιαπί, σαν πυραμίδα, που είχε ξεκινήσει με την ευκαιρία κάποιας επετείου σαν ξενοδοχείο και δεν τελείωσε ποτέ. Τριγύρω ομοιόμορφες κακοκτισμένες πολυκατοικίες και τεράστια «παλάτια» τεχνών, αθλητισμού και παιδείας με στιλ σοσιαλιστικού ρεαλισμού και βέβαια ένα τεράστιο μνημείο που χτίστηκε για να τιμηθούν τα 70 χρόνια του ηγέτη, με ογκόλιθους ακριβώς όσες οι μέρες του, με εσωτερικό ανελκυστήρα και ένα τεράστιο πάρκο να το περιβάλει.
Ελάχιστοι κυκλοφορούσαν στους δρόμους και κανείς δε χαμογελούσε. Όλα τα παιδιά φορούσαν ομοιόμορφες στολές ανάλογα με τη βαθμίδα εκπαίδευσής τους, μπλε με κόκκινο μαντήλι στο λαιμό για τα μικρά, πράσινο για τους φοιτητές. Όλοι περνούσαν υποχρεωτική στράτευση, άνδρες και γυναίκες, όλες οι γυναίκες φορούσαν απλά φουστάνια (όχι παντελόνια όπως στο Βιετνάμ ή την Κίνα) και όλες φορούσαν πλαστικά παπούτσια της πεντάρας σε δυο μοντέλα, ένα με τακούνι για κείνες που ανήκαν στην ιντελιγκένσια και ένα με λουράκι σαν παιδικό για κείνες που με σκούπες από χόρτο σκούπιζαν τους δρόμους ή γονατισμένες ξεψείριζαν το γκαζόν από τα ενοχλητικά φύλλα των δένδρων.
Αν και η Πιονγκ Γιανγκ βρίσκεται στο σημείο που ήταν χτισμένη η παλιά πρωτεύουσα το Κονκούρυο, δεν έχει ούτε ένα παλιό κτίριο να επιδείξει. Διασώζεται μόνο ένα ελάχιστο τμήμα του παλιού κάστρου σε μια νησίδα λεωφόρου. Η επίσημη δικαιολογία είναι ότι είχαν όλα ισοπεδωθεί το 1945, όμως η αλήθεια είναι ότι το καθεστώς ήθελε να περάσει ότι τίποτε δεν υπήρχε πριν από αυτό. Σε αντίθεση με άλλες κουμουνιστικές χώρες που σεβάστηκαν την πολιτιστική κληρονομιά που παρέλαβαν στη Β. Κορέα προσπάθησαν και μάλλον επέβαλαν την άποψη ότι τίποτε καλό δεν υπήρξε πριν από τον Κιμ Ιλ Σουγκ.
Αγιοποίηση


Επισκεφθήκαμε την καλύβα  που γεννήθηκε και τον τύμβο των πεσόντων στον Κορεοιαπωνικό πόλεμο, στον οποίο πρώτη θέση κατέχουν οι ανδριάντες του αδελφού και της γυναίκας του, ενώ μάθαμε ότι και ο πατέρας του ήταν εθνικός ήρωας. Σε κάθε μυθολογία ο ήρωας έχει αριστοκρατική γενιά, ακόμη και στα κουμουνιστικά  καθεστώτα. Στην τηλεόραση στις ειδήσεις δε μιλούσαν παρά για ποιους εκείνος δέχθηκε. Ήταν η εποχή που μαγειρευόταν ο πόλεμος στον Κόλπο, αλλά δεν υπήρχε καμία νύξη γιαυτό. Ο υπόλοιπος κόσμος ήταν ανύπαρκτος για τους Βορειοκορεάτες. Τους έδειχναν μόνο κάτι συρραφές από εικόνες αστέγων στο Παρίσι  και διαδηλώσεων στην Αμερική σε αντίστιξη με χαμογελαστά κορεατόπουλα και καλοντυμένους νέους που αντιμετώπιζαν με αισιοδοξία το αύριο κάτω από την εικόνα του  ηγέτη. Τα σήριαλ είχαν για θέμα τη ζωή του, οι ζωγράφοι, ακόμη και οι πιο αξιόλογοι έπρεπε να ζωγραφίζουν πορτραίτα του και οι γλύπτες, τις προτομές του, τα παιδιά στα σχολειά και τα «παλάτια» των τεχνών μάθαιναν ότι όλα τα χρωστούν σε αυτόν και ότι πρέπει να ζουν μόνο γιαυτόν. Το πρώτο μάθημα στο σχολειό ήταν η βιογραφία του και οι πολυτελείς σταθμοί στο μετρό αυτόν έχουν  παντού σα θέμα διακόσμησης, ενώ ακόμη και στα δωμάτια των ξενοδοχείων αντί για εικόνισμα πάνω από το κρεβάτι είχαν τη φωτογραφία του. Και στη Β. Κορέα ακόμη και τώρα, ούτε Ιντερνετ, ούτε κινητά, ούτε δορυφορικές υπάρχουν για τον κοσμάκη.
Στο δρόμο
Η πραγματικότητα στο δρόμο όσο σου επιτρεπόταν να διακρίνεις ήταν διαφορετική από την τηλεόραση και τις γιγαντοαφίσες. Πριν ακόμη από το μεγάλο λιμό, που κινητοποίησε τον ΟΗΕ, κανείς δε γελούσε, όλοι ήταν κάτισχνοι, γιατί έπαιρναν με δελτίο το ρύζι, οι μερίδες τροφής υπολογιζόντουσαν βάσει του αριθμού των εργαζομένων στην οικογένεια! και αναγκαζόντουσαν να δουλεύουν «εθελοντικά» τη νύχτα στην ανοικοδόμηση. Υπήρχε στεγαστικό πρόβλημα, δεν υπήρχαν αρκετοί νηπιακοί σταθμοί και οι γιαγιάδες κρατούσαν τα παιδιά χωρίς αμοιβή ή δικαίωμα δελτίου τροφής. Η ζάχαρη ήταν είδος πολυτελείας και γιαυτό οι αξιωματούχοι φορτώνονταν στο αεροπλάνο με ζαχαρωτά με τη μανία που εμείς ψωνίζουμε τ’ αφορολόγητα. Κα βέβαια όπως παντού υπήρχαν δυο σοσιαλισμοί, ο ένας των πολλών με το δελτίο και ο άλλος των κρατούντων με τα ειδικά μαγαζιά, όπου μπορούσε ν’ αποκτήσεις πανάκριβα με κάποια κάρτα και σε συνάλλαγμα τα εισαγόμενα.
Παλάτια
Και βέβαια έγιναν τεράστια έργα υποδομής, ειδικά για επίδειξη σε περιόδους πχ αθλητικών γεγονότων, όπως το μετρό, κάποια φράγματα, μέχρι και η πυρηνική δυνατότητα, αλλά οι αντιφάσεις απελπίζουν. Ενώ κουρεύουν το γκαζόν  με μηχανές, συνεχίζουν να οργώνουν με άροτρα και οι νεόδμητες πολυκατοικίες είναι κιόλας διαβρωμένες από την κακή κατασκευή στο συγκεκριμένο κλίμα. Επισκεφθήκαμε το «παλάτι της μητρότητας» όπου μόνο για το μωσαϊκό του δαπέδου από  ημιπολύτιμους λίθους που δημιουργούσαν ψηφιδωτό του ηγέτη είχαν ξοδευτεί τεράστια ποσά κι έπρεπε να πατάμε πάνω σε ειδικά πατάκια για να μη φθείρεται. Στους χώρους όπου οι πατεράδες απαγορευόταν να δουν τα νεογέννητα, εμείς οι ξένοι περιδιαβαίναμε ανενόχλητοι, την ώρα που γιατροί εξέταζαν κάποιες ασθενείς. Τα μηχανήματα όλα Siemens!!! αλλά ανέγγιχτα, ενώ στο εν ενεργεία νοσοκομείο 1500 ασθενών στο εργαστήριο μέτρησα μόνο 5 δείγματα ούρων, γεγονός που με έπεισε ότι όλο το παλάτι δεν ήταν παρά μόνο βιτρίνα και για τους αξιωματούχους.
Μας πήγαν και στο «παλάτι των παιδιών». Γεμάτο με πραγματικά προικισμένα παιδιά που ενώ μπορούσαν να καλλιεργήσουν στο έπακρο αυτές τις εξαιρετικές τους ικανότητες κατέληγαν να ευνουχίζονται για ν’ αναπαράγουν την εμετική υμνολογία του ηγέτη.
Προοπτική;
20 χρόνια μετά η Βόρεια Κορέα εξακολουθεί να βιώνει τον ίδιο εφιάλτη. Παρά το λιμό και τη διεθνή κινητοποίηση που ακολούθησε, παρά τις προσπάθειες γεφύρωσης με τη Νότια Κορέα, που είχαν προκαλέσει χλωμές ελπίδες, η πυρηνική προοπτική της χώρας συρρίκνωσε ξανά αυτή την αισιοδοξία.
Η Κορέα είναι μία και οι κορεάτες είναι περήφανος λαός. Όσοι δεν κατανοούν την αγιοποίηση του ηγέτη στην κουμουνιστική Κορέα, ας ρίξουν μια ματιά στη γειτονική Ταϋλάνδη, όπου δίπλα στις καλύβες στο ποτάμι εξακολουθούν να χτίζουν χρυσοποίκιλτα παλάτια στο λατρεμένο βασιλιά και ν’ απειλούν με θάνατο όποιον τον κριτικάρει .
Ο Κιμ Ιλ Σουγκ ξεκίνησε σαν λαϊκός εθνικός ήρωας, στα χνάρια του Μάο και του Χο Τσι Μιχ πριν γίνει δικτάτορας κι εγκαταστήσει την κουμουνιστική του δυναστεία.
Ήταν λοιπόν ειλικρινής ο θρήνος στην Κορέα; Και ναι και όχι. Εμείς οι παλιότεροι στην Ελλάδα ακόμη θυμόμαστε τις «αυθόρμητες» λαϊκές προσελεύσεις σε τελετές την εποχή των βασιλιάδων ή της Χούντας. Από την άλλη όμως είναι κι ο θρήνος απόγνωσης ενός παιδιού, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη φυλακή γνωρίζοντας για μάνα το δεσμοφύλακά του και τα παράθυρα ποτέ δεν είχαν κάγκελα για να κρυφοκοιτά τον  έξω κόσμο.

20 χρόνια μετά η ανθρωπότητα δεν αγνοεί τι γίνεται στη Β. Κορέα. Η αραβική άνοιξη δεν έχει την ευωδιά της λευτεριάς, που πλημύρισε την Ευρώπη μετά την κατάρρευση της Σ. Ένωσης. Η οικονομική κρίση απειλεί όλη την υφήλιο κι ελάχιστοι πια νοιάζονται πραγματικά αν εκτός από τους συνήθεις αφρικανούς και ινδούς, κάποια εκατομμύρια γραφικοί βορειοκορεάτες κινδυνεύουν για μια φορά ακόμη να λιμοκτονήσουν. Αν και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις ήδη κάνουν εκκλήσεις για την απειλή νέου λιμού στη Β. Κορεατική ύπαιθρο κανείς δεν ενδιαφέρεται.
Όμως ο 38ος Β. Παράλληλος εξακολουθεί να γεφυρώνει την Αθήνα με τα σύνορα της Β και Ν Κορέας. Κι επειδή εξακολουθεί να μας πονά η διχασμένη Κύπρος δε μπορούμε παρά να ευχηθούμε ο νέος ελπιδοφόρος ηγέτης πρόεδρος  σύντροφος Κιμ Γιονγκ Ουν να πάψει τα πυρηνικά παιχνίδια και να ξαναπλώσει το χέρι προς το Νότο. Η Γερμανία δεν έχασε γκρεμίζοντας το τείχος που της είχαν επιβάλει. Γιατί όχι και η Κορέα επιτέλους ενιαία;

Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ο γιος σου στο Ναυτικό

Ο Τηλέμαχος από τη Δίβρη δεν έφυγε ποτέ

Τα Λουβιάρικα της Σαντορίνης